Creativiteit kan je waarborgen binnen beperkte tijd en middelen

Walter Vandervelde is strategisch adviseur, trainer en bevlogen spreker in het domein van creativiteit, innovatie en communicatie. Hoe gepassioneerd hij het publiek meeneemt in experimenteren rond creativiteit, kan je als deelnemer aan de opleiding Digitaal Leiderschap in de Cultuursector zelf ondervinden. In dit interview nemen we het fenomeen creativiteit samen met hem onder de loep.

Vanwaar jouw passie voor creativiteit?

Walter: “Nog niet zo lang geleden kon ik uit die lacherige toon al snel afleiden hoe naar creativiteit gekeken werd. ‘Hoezo, jij geeft creativiteit aan professionals en hogeschoolstudenten? Kan je dat leren? En wat is daar het nut van?’. Vandaag maakt die toon plaats voor nieuwsgierigheid en interesse. Terecht, want het aanleren van creatief gedrag komt je carrière ten goede. En macro-economische trends suggereren dat creativiteit in de toekomst alleen maar belangrijker zal worden.

Ik kan me persoonlijk geen leven zonder creativiteit voorstellen. Terwijl de vriendjes buiten gingen ravotten, zat ik stripverhalen te tekenen, muziek te maken of gedichten te schrijven. Later ging ik studeren aan Sint-Lucas (nu LUCA school of arts) in Brussel voor grafisch ontwerper en startte nadien mijn eigen ontwerpstudio, die snel evolueerde naar een communicatiebureau. Zo’n tiental jaar geleden besloot ik uit die communicatiewereld te stappen en me toe te leggen op hoe ik mensen en organisaties zélf creatief kon maken. Ik was gebeten om de mechanismen achter die gedragsvaardigheid te leren kennen. ik schoolde me bij via diverse opleidingen en literatuur.”

Waarom is creativiteit zo belangrijk in de cultuursector?

Walter: “Creativiteit is uiteraard belangrijk in elke sector, maar nog méér in sectoren die met beperkingen te maken hebben. Cultuur is geen big business en de middelen zijn navenant. Dat betekent dat je in alternatieven moet denken. En laat dát nu net een van de belangrijkste kenmerken zijn van creativiteit. Cultuur is per definitie de bakermat van zowat elke vorm van vooruitgang: als het niet eerst hier gebeurt, gebeurt het nergens. En op die rol mag de cultuursector prat gaan. Dat experiment wordt vaak zwaar onderschat. Een land dat zijn cultuur verwaarloost, verwaarloost op termijn ook zijn vooruitgang.”

Hoe experimenteer jij zelf met innovatie en technologie?

Walter: “Creatief gedrag uit zich in de eerste plaats door zaken waarin we berusten in vraag te stellen. Ik ben permanent op zoek naar hoe je dingen anders en beter kan doen, soms tot irritatie van de mensen rondom mij. Dat gaat meestal over dagdagelijkse dingen, want vernieuwing zit ’m niet altijd in de spectaculaire innovaties, maar in de som van micro-stapjes in de goede richting.

Technologie kan daar een push aan geven en dat is ook wat het voor mij betekent. Niet meer of niet minder. En net zoals met cultuur mag en moet er met technologie volop worden geëxperimenteerd. Zolang die experimenten resulteren in een positieve vooruitgang waar we op termijn allemaal beter van worden. Creativiteit, kennis en technologie zijn wat mij betreft onlosmakelijk verbonden.”

Hoe kan creativiteit digitale leiders vooruithelpen?

Walter: “Creatief leiderschap in het algemeen zit in de lift. Het is een soort leiderschap dat een omgeving schept waarin mensen ten volle hun talenten kunnen ontdekken, de kans krijgen om te groeien en vooral samen te werken met elkaar op basis van respect, eerder dan hiërarchie. Je vervult eigenlijk de rol van ‘creativity enabler’ binnen je organisatie en hoeft daarom zelf niet per se de persoon te zijn die permanent met de meest briljante ideeën op de proppen komt. Als leidinggevende ben jij wel de inspirator en zet je de doelen uit.”   

Wat kunnen deelnemers aan de Opleiding Digitaal Leiderschap nog van jou leren?

Walter: “In creativiteit heb je in feite drie stadia: talent, vaardigheid en mindset. Het klopt dat iedereen geboren wordt met een verschillend creatief denkvermogen. Dat is het eerste niveau en we noemen het talent. Je kunt dat denkvermogen verbeteren door de mechanismen erachter te leren kennen en ze toe te passen. Net zoals je dat doet met kennisvakken, zoals wiskunde, natuurkunde of talen. Op dat punt wordt het een vaardigheid. Dat is het tweede niveau. Je kunt die vaardigheid oproepen wanneer je denkt dat je die nodig hebt. Maar een gedragsvaardigheid gaat verder. Je moet het oefenen en je eigen maken. Zo wordt die vaardigheid een natuurlijke manier van denken, handelen en reageren. En dat is het derde niveau, wat we mindset noemen.

Ik maak er een punt van om niet bij het tweede niveau te stoppen, maar mensen te ‘drillen’ om van hun creativiteit een natuurlijke reflex te maken. Dat vraagt een inspanning, maar geeft je de nodige wapens om elke uitdaging en verandering aan te gaan.”