Knd zkt Bk: Hoe vinden kinderen een boek dat hen aanspreekt in de bib?

Kinderen goesting doen krijgen in lezen, het is een doel dat elke bib nastreeft. Maar hoe laat je kinderen het brede aanbod van jouw bib ontdekken? Sommige kinderen weten nog niet wat ze graag lezen en zijn eerst nog op zoek naar inspiratie, alvorens ze een boek kiezen om mee te nemen naar huis. De bibliotheekmedewerker speelt hierbij een belangrijke rol, maar niet alle kinderen vragen hulp, ze zoeken ook wel eens in de online catalogus. En in De Krook (Gent) kan ook Bieblo hen binnenkort van dienst zijn in een speelse zoektocht naar een goed boek.

1. Grasduinen in de bib

Een eerste manier waarop kinderen en jongeren een boek kunnen zoeken is door te grasduinen in de bib. Hier en daar halen ze lukraak een boek uit de rekken, bekijken de cover, lezen de achterflap diagonaal en beslissen op basis daarvan of ze dat bepaalde boek willen lezen. Dit is een lang en willekeurig zoekproces, bovendien zijn er overweldigend veel boeken in de bib. Bibliotheekmedewerkers helpen door bepaalde boeken frontaal te plaatsen, wat het zoeken een groot deel vergemakkelijkt. Verder vragen sommige kinderen hulp aan een bibliotheekmedewerker, die peilt naar hun persoonlijke interesses en op basis daarvan hen heel wat boeken uit de bib aanraadt.

2. Online catalogus raadplegen

De online catalogus is een handig instrument voor kinderen die goed weten wat ze zoeken, maar die ook weten hoe ze moeten zoeken in catalogi en andere zoekmachines. De laatste jaren werden er veel verbeteringen aangebracht in de online bibliotheekcatalogus om het zoeken nog vlotter te laten verlopen, zoals fuzzy search (waarbij je ondanks een typfout toch het gewenste resultaat krijgt, nvdr). Maar wat met kinderen die nog helemaal geen idee hebben van wat ze willen lezen? De catalogus is voornamelijk een nuttig middel om op een efficiënte manier gericht iets op te zoeken. Het is met andere woorden moeilijk om in de catalogus iets te vinden, als je zelf niet weet wat je zoekt. Soms lukt het, maar even vaak stuiten kinderen op moeilijkheden met het verfijnen van een zoekopdracht, met de formulering ervan of met de beschikbaarheid in de bib.

Zoekopdracht verfijnen

Voor een zoekterm als ‘kat’, bijvoorbeeld, verschijnt een gigantisch aantal resultaten, in de catalogus van de bibliotheek van Gent bijvoorbeeld zijn dat er 2.030! Vervolgens scrollen kinderen door de eerste resultaten, maar overmand door het speld-in-een-hooiberg-gevoel geven ze het zoeken al snel op. Velen weten niet hoe je een zoekopdracht verfijnt in de linkerzijbalk, als ze überhaupt al weten dat je een zoekopdracht kàn verfijnen.

Zoektermen formuleren

Kinderen die nog helemaal geen of een vaag idee hebben over wat ze graag (willen) lezen, hebben vaak moeilijkheden bij het formuleren van een zoekopdracht. Het is aan de bibliotheekmedewerker, leerkracht en ouder om kinderen goede zoektermen te leren formuleren, niet alleen in de bibliotheekcatalogus, maar in elke online zoekmachine. Een bijkomend probleem zijn spelfouten die in de zoekopdracht sluipen, waardoor een zoekactie zonder resultaat blijft. De autocompletefunctie kan immers niet altijd de varianten in schrijfwijze opvangen.

Beschikbaarheid in de bib

Niet alle kinderen stranden natuurlijk op bovengenoemde obstakels. Sommigen vinden wél een boek dat ze graag willen lezen in de catalogus, klikken op de titel en... het boek is uitgeleend. De zoekactie kan van voren af aan beginnen. Dit is erg tijdrovend en waarschijnlijk ook ontmoedigend. Kinderen willen graag kiezen uit wat er nu aanwezig is in de bib.

Bieblo

In de bib van Mariakerke testen kinderen Bieblo uit.

Een nieuwe manier waarop kinderen leesinspiratie kunnen zoeken is Bieblo, een uniek spel dat kinderen toelaat op een leuke, directe manier boeken te vinden die aansluiten bij hun persoonlijke interesses en leeftijdscategorie. Het vereenvoudigt het hele zoekproces, zodat er minder struikelblokken zijn die kinderen moeten overwinnen om een boek te vinden dat ze willen lezen. Het vervangt de catalogus niet, maar vult deze aan door een meer dynamische manier van zoeken aan te bieden, voornamelijk vanuit de bib zelf.

Intuïtief

Bieblo is een soort “Kinder Tinder”: op basis van afbeeldingen gaat het programma op zoek naar de interesses van een kind. Het feit dat er met afbeeldingen wordt gewerkt, elimineert problemen met zoektermen en spelling. Het is intuïtief: elk kind, met eender welke moedertaal, voelt aan wat de bedoeling is.

Beschikbaarheid in de bib

Vervolgens geeft Bieblo een resultaat van 8 boeken die op dat moment beschikbaar zijn in de bib. Vooral dat laatste is de grote kracht van Bieblo ten opzichte van andere webtools om leesinspiratie te zoeken. Mocht er tussen de selectie van 8 boeken geen enkele boekcover staan die het kind aanspreekt, dan is er wel de mogelijkheid om de pagina onbeperkt te vernieuwen. Sterker nog, een ander kind dat tezelfdertijd bezig is met Bieblo krijgt nooit dezelfde resultaten, om te vermijden dat twee kinderen op zoek gaan naar hetzelfde boek. Verfijnen hoeft niet, want de 8 resultaten liggen automatisch binnen de eigen leeftijdscategorie.

Meerwaarde van Bieblo voor de bib

De resultaten die aan het einde van het spel worden weergegeven, kunnen enigszins gestuurd worden door de bib. Zo krijg je de kans om eens andere boeken in de kijker te zetten. Via Bieblo kan je zo op een indirecte manier de rijkdom van de collectie onderstrepen, zodat kinderen andere boeken ontdekken dan die ze al kennen of die al hun klasgenoten lezen.

Benieuwd naar het spel? Je kan Bieblo uittesten in de kinderafdeling van De Krook (Gent) vanaf het openingsweekend op 10, 11 en 12 maart.

Op het einde van het spel geeft Bieblo 8 boeken om uit te kiezen.

Voor dit artikel baseert Cultuurconnect zich op de ervaring van bibliotheekmedewerkers van Stad Gent Rita Vandamme en Marino De Wilde en de bevindingen van het projectteam tijdens de testfase van Bieblo.