Inzichten uit het onderzoek Art@Home
Art@Home onderzoekt hoe podiumhuizen een digitaal artistiek aanbod kunnen brengen naar hun publiek om dit werk online te bekijken. Programmatoren zagen post corona meer potentieel in voorstellingen gemaakt voor het digitale medium. Uit een rondvraag bij de gezelschappen bleek al snel dat de drempels voor dit soort producties hoog zijn. Technische know how, de hoge kost en het gebrek aan structurele subsidies maken het water erg diep. Art@Home focuste afgelopen jaar op het digitaal hertalen van bestaande producties, crowdfunding, interactiemogelijkheden en de meerwaarde van extra content bij producties.
De voorstelling is dood, lang leve de voorstelling: een digitaal 2de leven
Inspiratie vonden we bij het genre van de dansfilm, waar choreografen op basis van een fysieke dansvoorstelling een unieke filmische afgeleide maken, een artistiek product dat speciaal gemaakt wordt voor het scherm en zo nieuwe publieken bereikt. We zouden voor ons experiment een digitale afgeleide van een bestaande theatervoorstelling maken. Zo kan een theaterproductie een tweede, en misschien eeuwig, leven leiden en mensen ook beroeren naast het podium.
Zonzo Compagnie en het Nieuwstedelijk gingen de uitdaging aan en namen deel aan een arthackathon. Het Nieuwstedelijk zou een escape game maken geïnspireerd op de voorstelling Groupe Diane. Bij Zonzo stond de voorstelling Slumberland centraal. De fantasievolle tocht door de nacht van An Pierlé, Fulco Ottervanger en Nathalie Teirlinck leende zich tot een AR-applicatie waarbij kinderen figuren als het maanmeisje en het zandmannetje thuis tot leven wekken.
Onderzoek rond crowdfunding & community
Om deze voorstellingen te financieren gingen we in gesprek met twee crowdfundingplatformen: Voor de Kunst, een Nederlands platform dat erop gericht is om culturele projecten te realiseren en het Belgische Growfunding dat ook sociale projecten ondersteunt. Financiering via crowdfunding bleek maar een deel van het verhaal. Een bijkomend groot voordeel van deze platformen is dat je het publiek intensief betrekt, aan jouw project bindt en een community vormt rond een gezelschap of een productie.
Bijkomend advies kregen we van het gespecialiseerde bedrijf Collectief. ‘Community heeft alles te maken met een plek waar mensen samenkomen en zich verbonden voelen, fysiek of digitaal’, vertelt Marjolein Huygels van Collectief. ‘In de cultuursector kan dat een thema zijn, een gezelschap of een groep: het is iets gemeenschappelijks dat een band creëert. Voor een cultuurcentrum is het commercieel gezien interessant, want mensen in een community geven elkaar tips, wat de ticketverkoop aanzwengelt. Maar nog interessanter: het bindt mensen aan jouw huis en werkt als kwaliteitslabel voor jouw programmatie.’
Art@Home kon helaas niet verderwerken op het digitaal hertalen van deze bestaande voorstellingen. Het nam te veel tijd van de gezelschappen om dit project verder te zetten binnen de timing van het onderzoek. Zonzo Compagnie gaat wel door met haar digitale projecten en verwerkt dit nu in een Europees dossier.
Learnings rond community-opbouw
- Community bestaat uit de driehoek: leden-content-interactie. Deze drie beïnvloeden elkaar. Verhoog je er een van, dan heeft dat een positieve impact op de twee andere.
- Marketing focust op de korte termijn zoals meer kliks, meer likes en meer verkoop, maar vraagt minder mentale betrokkenheid. Bij een community ligt de focus op waarde en op de lange termijn. Mensen moeten er een persoonlijke meerwaarde uit halen, iets bijleren, mensen leren kennen …
- Maak het je publiek zo gemakkelijk mogelijk om te participeren, dat verhoogt de motivatie. Geen ingewikkelde handelingen om reviews, tips of content te delen. Denk aan een chatbox na de voorstelling of laat mensen hun waardering uitdrukken in aantal sterren of via reviews.
- Start bij je bestaande publiek met gepersonaliseerde tips via de nieuwsbrief.
- Beloon loyaliteit via systemen als korting, groepsaankopen en early birdvoordelen.
- Verwen je publiek na de voorstelling en breng ze met elkaar in contact. Nu vertrekken mensen vaak vrij snel na de voorstelling en als ze toch iets blijven drinken is dat met mensen die ze al kennen.
- Breng een digitaal aanbod in de winter. Dan hebben mensen veel cultuurhonger maar trotseren ze de kou minder snel.
Luisterkuur: een virtuele omgeving met interactie
In april 2022 vond in samenwerking met Cultuurhuis Casino het online festival Luisterkuur plaats, om cultuur op een unieke en innovatieve manier van thuis uit te beleven. Je kon een weekend lang genieten van luistervoorstellingen, in gesprek gaan met de makers en een workshop volgen over podcasts. Dit evenement werd in een interactieve en virtuele theateromgeving gepresenteerd, gebouwd door de Belgische startup Thola. De festivalbezoekers maakten avatars en kwamen met elkaar en met de artiesten in contact. Naast de voorstelling konden ze ook proeven van podcasts, artikels en muziek in verschillende virtuele theaterruimtes: een lobby, een binnentuin en een theaterzaal.
Learnings: online festival
Uit deze test bleek de betalingsbereidheid voor een digitale audiovoorstelling laag. Er was veel interesse in de voorstelling bij het bestaande en een nieuw publiek, maar de meesten haakten af bij de betaalpagina.
- De betalingsbereidheid voor luisterervaringen is laag als er al een ruim aanbod bestaat aan gratis podcasts.
- Het concept bleek ingewikkeld om te verkopen: enerzijds je bewegen en met elkaar in gesprek gaan in een online theateromgeving, anderzijds een podcast beluisteren, met als afsluiter straffe verhalen live gebracht door gewone mensen.
- Voor virtuele voorstellingen is het belangrijk is om met bekende namen te werken.
- Timing speelde een belangrijke rol. Het online festival vond plaats op een weekendavond en moest concurreren met terrasjes op de eerste warme lentedagen na twee lange coronajaren.
Uit het gedrag van de deelnemers en onze bevraging achteraf kunnen we voorzichtig vaststellen dat de schroom voor interactie relatief groot was. "Online communiceren met onbekenden in een digitale omgeving, dat was wel een heel hoge drempel, zeker via video. Tekstchatten in groep voelt veiliger aan dan zomaar iemand persoonlijk aanspreken. De aanwezige extra content in het virtuele theater vonden mensen interessant en de online workshop rond podcasts sloeg aan", vertelt Peter Bosmans, directeur Cultuurhuis Casino (Houthalen-Helchteren).
We merkten dat een online aanbod perfect het bestaande aanbod kan aanvullen en een nieuwe doelgroep kan aanspreken.
Zelf aan de slag met een digitale programmatie?
Tips van Peter Bosmans, directeur Cultuurhuis Casino (Houthalen-Helchteren):
- Programmeer iets wat in het verlengde ligt van wat je publiek al kent of werk samen met artiesten waarmee je al een band hebt opgebouwd.
- Betrek jongeren/geïnteresseerden vooraf bij het project, kijk waar hun interesses liggen en nodig hen uit in een werkgroep.
- Leer ook van de ervaringen in Brugge (Playtime festival) en Oostende (For Real-festival).
- Werk als klein cultuurhuis best regionaal samen.
- Bevraag je publiek en kijk hoe groot de bereidheid is om tickets te kopen voor een online voorstelling.
- Timing voor een online voorstelling: best in de wintermaanden en niet op een vrijdag- of zaterdagavond.
Vervolg: op naar Europa
Er is veel potentieel voor cultuurcentra om digitale kunstvormen te programmeren voor oud en nieuw publiek maar we botsen daarbij op de beschreven grenzen zoals het gebrek aan Vlaamse digitale producties, de technische en financiële uitdagingen voor de makers, het ontbreken van structurele subsidies en de koudwatervrees bij het publiek. Daarom tillen we het onderzoek naar een hoger niveau en wordt het de inzet van twee dossiers.
- Het dossier "Beyond" binnen het Tetra-programma bij het Vlaams agentschap Innoveren & Ondernemen. Hiermee willen we bekijken op welke manieren de Vlaamse cultuursector immersieve technologieën zoals Virtual Reality (VR), Augmented Reality (AR) en Extended Reality (XR) kan inzetten om innovatieve producties te maken, een nieuw publiek aan te spreken en het publiek een sterkere beleving te bieden.
Graag meer info? Contacteer Lucy Vereertbrugghen.
- Eind februari dienden we Digital on Stage in bij Creative Europe. Samen met internationale partners willen we digitale podiumproducties cureren en een festival laten rondreizen in de partnerlanden.
Interesse om een dergelijk festival te presenteren? Contacteer Kristof Van den Branden.
