Alles wat je moet weten over het vernieuwde IBL

In 2022 wordt interbibliothecair leenverkeer (IBL) vernieuwd, als onderdeel van het grote vernieuwingstraject Bibliotheekdiensten. Waarom is deze vernieuwing nodig? Hoe kwam het concept tot stand en hoe kan je je voorbereiden?

Met interbibliothecair leenverkeer of IBL kan een lener een boek laten overkomen uit een andere bibliotheek. Een titel die niet in de collectie van de eigen bibliotheek beschikbaar is, kan een lener zo toch in handen krijgen. Dat is op zich een voordeel voor de leners, maar het systeem voor interbibliothecair leenverkeer liet in de praktijk vaak te wensen over op vlak van gebruiksvriendelijkheid voor de bib en voor de klant.

Verder vonden leverende bibliotheken het een financieel moeilijk houdbare dienst. Ondanks de subsidieregeling konden grote leveranciers het met de huidige vergoeding nog moeilijk bolwerken. In het vernieuwde IBL kan de lener een IBL-aanvraag doen van thuis uit via de bibliotheekwebsite. De verwerking van de aanvraag gebeurt vervolgens in de bibliotheekwebsites en Wise.

In 2019 gaf de Vlaamse overheid dan ook de opdracht aan Cultuurconnect om interbibliothecair leenverkeer (IBL) te herdenken en te vernieuwen:

Rekening houdend met de toenemende vraag naar (regionale) samenwerking inzake collectiebeleid en geënt op de infrastructuur van het eengemaakte bibliotheeksysteem en het eengemaakt platform bibliotheekwebsites, zal Cultuurconnect een nieuwe toekomstgerichte IBL-samenwerking ontwikkelen. (uit de beheersovereenkomst)

In het coöperatief model is het belangrijk om samen met de bibliotheken goed geïnformeerde beslissingen te nemen. De werkgroep IBL was geboren. 11 vertegenwoordigers uit de sector kregen de opdracht IBL te moderniseren en aan te passen aan veranderende tijden met nieuwe systemen, samenwerkingen, self service en een groeiend online publiek. Al snel bleek dat het over méér ging dan alleen IBL, om dit grondig aan te pakken. De werkgroep IBL werd de werkgroep Dienstenmodel.

Samen met de stuurgroep Basisinfrastructuur Digitale Bibliotheek maakte de werkgroep Dienstenmodel een plan voor een groot vernieuwingstraject voor de online dienstverlening van de bib. Interbibliothecair leenverkeer is daarin 1 schakel, waarvoor een nieuw concept werd uitgedacht. Via webinars, het Cultuurconnect-leerplatform en het coöperatieplatform werd het voorstel voor de vernieuwing van IBL toegelicht aan de collega’s uit de sector.

Over belangrijke aspecten besliste de hele sector mee: 

• collecties en termijnen: 185 bibliotheken brachten een stem uit. De meerderheid ging akkoord. 84% van het vertegenwoordigde inwonersaantal stemde in met het voorstel over het IBL-reglement en de collecties die op IBL komen tijdens het proefjaar.
• financieel model: 230 bibliotheken brachten een stem uit. De meerderheid ging akkoord: 78% van het vertegenwoordigde inwonersaantal stemde in met het voorstel voor het financiële model. 
• budgetregeling & microsubsidies: 200 bibliotheken brachten een stem uit. 95% van het vertegenwoordigde inwonersaantal stemde in met het voorstel om na het pilootjaar de microsubsidies te evalueren, en hoe het budget best wordt ingezet.

Sommige bibliotheken lieten een reactie achter wanneer ze hun stem uitbrachten. Bedankt! Dat gaf extra inzicht in wat tijdens het proefjaar zeker geëvalueerd moet worden:

• Kan de duur van de windowtime korter, bijvoorbeeld naar 6 maanden?
• Kunnen games toch als IBL uitgeleend worden? 
• Kunnen we naar een prijsvork van € 3 à 5 als gebruikerskost?

In de loop van 2022 krijgt de lener zélf de mogelijkheid om een IBL-aanvraag te doen via de publiekscatalogus. 

⏳december 2021: Op het leerplatform vind je een handleiding om je voor te bereiden op het proefjaar. Deze handleiding wordt begin 2022 aangevuld met extra informatie en screenshots.

⏳januari 2022: De bibliothecaris van elke bibliotheek krijgt een vragenlijst toegestuurd via mail. Op basis van je antwoorden wordt ook jouw bibliotheeksysteem klaargestoomd voor het proefjaar. Daarin laat je bijvoorbeeld weten welke kostprijs je wil aanrekenen, of er vestigingen zijn waarvan de collectie niet op IBL moet komen, enzovoort. Je reglement aanpassen kan nu of in de loop van het proefjaar. 

⏳februari/maart 2022: Bereid je verder voor met extra demo’s, webinars en vraag-en-antwoordsessies. Blijf op de hoogte.

Na het proefjaar in 2022 evalueren we en sturen we bij.
 

De vernieuwing van IBL is 1 onderdeel van een groot vernieuwingstraject "Online Bibliotheekdiensten". Het doel: op een hedendaagse manier collecties tot bij het publiek te brengen, rekening houdend met de veranderde verwachtingen van het publiek. Verschillende projecten moeten het online zoekproces een pak klantvriendelijker, logischer en vlotter laten verlopen. Zo vindt de gebruiker via de bibliotheekwebsite precies wat hij nodig heeft, waar en wanneer hij het graag wil, op de manier die het best bij hem past.